Venster

Academie voor Lichamelijke Opvoeding

De Amsterdamse ALO: achteromkijken en vooruitbewegen

Oprichting
In de jaren twintig namen de gymnastiekleraren K.H. Van Schagen, C.P. Gunning en H.L.F.J. Deelen het initiatief tot oprichting van de 'Nederlandsche Vereeniging tot Inrichting van een Wetenschappelijk Centrum tot Lichamelijke Opvoeding'. De beginjaren van de Amsterdamse ALO waren lastig. Ondanks toezeggingen hield de overheid de hand op de knip. Desondanks lukte het om een dagopleiding te starten (opening eerste cursusjaar op 3-10-1925) aan het Valeriusplein. In 1927 vond de officiële opening van de academie plaats en werd G.J. Nieuwenhuis geïnstalleerd als rector. Onder de eerste docenten bevonden zich prominenten zoals F.J.J. Buytendijk , W.P. Hubert van Bleijenburgh , K.H. van Schagen en M.W. Woerdeman.

Management, reorganisaties en nieuwe opleidingen
Nieuwenhuis werd na zijn overlijden (1931) opgevolgd door achtereenvolgens professor Karl Gaulhofer (1932-1941), K.H. van Schagen (1943-1959), Siem Kuyper (1959-1983) en Jan Beenen (1983-1996). Midden jaren tachtig ging de ALO deel uitmaken van de Hogeschool van Amsterdam en was de opleiding respectievelijk onderdeel van de FOO en de EFA.
Na het vertrek van Beenen en twee interim-managers nam Cees Vervoorn (1999-2010) de leiding over en werd vrij snel gestart met het initiëren van een nieuwe sportopleiding, naast de docentenopleiding. In 2004 sloot de opleiding Voeding en Diëtiek zich aan bij de ALO, waarvan ook het Expertisecentrum Sport & Gezondheid al deel uitmaakte.
Na een reorganisatie ging de ALO over in de Faculteit Bewegen, Sport en Voeding en kreeg de docentenopleiding haar naam terug. Cees Vervoorn was de eerste faculteitsvoorzitter en werd in 2010 opgevolgd door Jacomine Ravensbergen, die in 2017 werd opgevolgd door de decaan Wilma Scholte op Reimer. Bij de ALO volgde Frank Posthumus eind 2022 Thom Terwee op die na Hans Mackaaij, Johan de Bruijne en Hilde Bax opleidingsmanager werd.

Locaties
De Nicolaas Maesstraat was de eerste vaste onderwijslocatie. De opleiding betrok dit aangepaste schoolgebouw in 1933. Vanaf de zestiger jaren groeide de opleiding geweldig. Het was puzzelen om voldoende lesplaatsen te organiseren. De studenten fietsten elke week vele kilometers door de stad. Het parcours omvatte de Berlagebrug, de Mauritskade, het Olympisch Stadion, de Heiligeweg, de Prinses Irenestraat, de oude RAI, de Bosbaan en de Jordaan.
Onder leiding van bouwcoördinator Piet Alkema verhuisde de ALO in 1968 naar de nieuwbouw op de Willinklaan. Deze accommodatie functioneerde prima tot begin jaren negentig van de vorige eeuw. Toen groeide de opleiding opnieuw, ontstonden plannen voor een opleiding sportmanagement en ontwikkelde het digitale tijdperk zich in een enorm tempo.
Als gevolg voldeed de accommodatie van de Willinklaan niet meer aan de eisen van de 21ste eeuw. Almere solliciteerde voor de nieuwbouw, maar de ALO bleef in Amsterdam en kreeg haar nieuwe locatie in 2005 op een steenworp afstand aan de andere kant van de voormalige Ookmeerhal op de Dr. Meurerlaan.

Opleidingsconcepten
Het onderwijs op de ALO Amsterdam was geregeld 'in beweging'. In de beginjaren werd de Oostenrijkse School aangehangen. Het lesrooster omvatte de eerste jaren elke week meer dan veertig college- en praktijklessen. Na WO II werd de opleiding vierjarig en vanaf de jaren zestig gingen de ideeën van de docenten meer overheersen en bepaalden de vakgroepen het inhoudelijk beleid. De didactiek was sterk op de praktijk gericht.
In het midden van de jaren tachtig werd het onderwijs modulair (met studiepunten) ingericht. De schoolstages namen een steeds groter deel van het onderwijsprogramma in beslag. Na 2000 won het competentiegericht leren en opleiden terrein. Het denken en werken vanuit competenties – bekwaamheden om in beroepssituaties adequaat te handelen, inclusief de daarvoor benodigde kennis, vaardigheden en attitudes – vraagt veel energie en creativiteit van de begeesterde vak/opleidingsdocenten.

In het cursusjaar 2017-2018 is de visie van de ALO opnieuw geactualiseerd en gebouwd op de pijlers: grootstedelijk, beter leren bewegen, spilfunctie, onderzoekende beweegdeskundige en leeropbrengst. De major is gericht op de drie bekwaamheden van de leraar vakinhoudelijk, vakdidactisch en pedagogisch (zie Beroepsprofiel leraar Lichamelijke Opvoeding, 2017) https://kvloberoepsprofiel.nl/

Het elan van de ALO Amsterdam is groot en met een lectoraat en de minoren zorg, sport en research werd zowel ingespeeld op de wensen van studenten als op actuele vragen uit de samenleving.
Lectoraten
Na de start van het lectoraat 'Bewegingswetenschappen' in 2003 kreeg het thema onderzoek meer aandacht in het curriculum en werd samenwerking gezocht met de beide Amsterdamse universiteiten. Het lectoraat Bewegingswetenschappen staat onder leiding van Huub Toussaint.
Vanaf de start van het lectoraat Bewegingswetenschappen is gewerkt aan het inrichten van randvoorwaarden voor de kenniscirculatie ten einde evidence based practice in de lichamelijke opvoeding te versterken.
Suggesties voor doorstuderen
  • De Lichamelijke Opvoeding (1993). Themanummer Amsterdamse Academie voor lichamelijke opvoeding, De Lichamelijke Opvoeding, 81(17), 840-902.
Literatuurverwijzingen
  • ALO (1950). 1925-1950. Herdenking van het 25-jarig jubileum van de Academie voor Lichamelijke Opvoeding. Amsterdam: jubileumuitgave.
  • ALO (1965). 40 jaar Academie voor Lichamelijke Opvoeding. Amsterdam: jubileumuitgave.
  • ALO (1975). 50 jaar Academie voor Lichamelijke Opvoeding. Amsterdam: jubileumuitgave.
  • (ALO (1985). Lichamelijke opvoeding en sport: een gezond perspectief. Amsterdam: congresboek.
  • Koops , M. e.a. (2000). Academie voor Lichamelijke Opvoeding 1925-2000. Jubileumuitgave ter gelegenheid van 75 jaar ALO. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam / Academie voor Lichamelijke Opvoeding, 162 p.
Externe links

Auteur: Hilde Bax (versie 2012 en 2019)

Film gemaakt bij het 10-jarig bestaan van de ALO-Amsterdam
Het huidige gebouw aan de Dr. Meurerlaan.

Het huidige gebouw aan de Dr. Meurerlaan

Improviseren in de beginjaren op het Olympiaplein.

Improviseren in de beginjaren op het Olympiaplein

Voorlichtingsbrochure 1e opleidingsjaar (1925).

Voorlichtingsbrochure 1e opleidingsjaar (1925)

Rector Karl Gaulhofer omringd door studenten tijdens het skikamp in St. Anton (1935).

Skikamp in St. Anton (1935)

Aanwijzingen in het zwembad

Aanwijzingen in het zwembad

Schematisch overzicht van de opleiding (ca. 1933).

Schematisch overzicht van de opleiding (ca. 1933)

Genoeg ballen om op te gooien

Genoeg ballen om op te gooien

Locatie Valeriusplein 11.

Locatie Valeriusplein 11

Ingang van het gebouw aan de Nicolaes Maesstraat in Amsterdam.

Nicolaes Maesstraat (± 1937)